Azbest – trujący materiał stosowany do pokrycia dachów wciąż jest obecny w polskim krajobrazie. Tempo usuwania wyrobów budowlanych z azbestu jest bardzo powolne, nawet mimo atrakcyjnych dotacji.

Azbest stał się bardzo popularny w Polsce w latach 60. XIX wieku. Jako trwały, niepalny i odporny na środowisko materiał mineralny znalazł zastosowanie w budownictwie. Ze względu na bardzo dobre właściwości izolacyjne zaczęto produkować z niego eternit, czyli płyty azbestowo-cementowe, które nadawały się na pokrycia dachowe. Płaskie lub faliste arkusze eternitu pokrywają wiele polskich domów, a także budynków gospodarczych. Ze względu na dobre właściwości i niską cenę pokrycia dachowe z eternitu zastępowały np. dachy kryte strzechą. Teraz azbest stanowi duży problem.

Ze względu na włóknistą strukturę minerału azbest uwalnia bardzo szkodliwy pył, który wbija się w płuca i może prowadzić do wielu schorzeń, a nawet do nowotworu. Pył uwalnia się podczas uszkodzeń mechanicznych i korodowania azbestu po dłuższym użyciu.

Azbestu nie wolno usuwać samodzielnie lub składować w nieprzeznaczonych do tego miejscach.

Płyt eternitowych nie wolno kruszyć, łamać czy rozbijać. Usunięciem pokryć z azbestu musi zająć się profesjonalna ekipa w ubraniach ochronnych, która odgrodzi teren i wywiezie materiał w bezpieczne miejsce. Często właściciele domów sami zdejmują azbestowe pokrycia dachowe, a stare płyty magazynują na działce lub tłuczniem wykładają drogi. To bardzo niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia!

Ilość wykorzystanego w Polsce azbestu jest trudna do oszacowania. Gminy miały dokonać inwentaryzacji ilości i rodzaju wyrobów azbestowych użytych na podległym terenie. Taką inwentaryzację przeprowadziło 84 proc. gmin. Według danych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2002 r. w użyciu było 15,5 mln ton szkodliwego azbestu. Szacuje się, że obecnie na wymianę i utylizację czeka jeszcze ok. 13,5-14 ton azbestu. Zgodnie z unijną dyrektywą do 2032 roku azbest musi zniknąć z naszych domów.

Prywatni inwestorzy, właściciele i zarządcy budynków mogą ubiegać się o dofinansowanie do wymiany pokrycia dachowego z płyt cementowo-azbestowych za pośrednictwem urzędów gminy. Z budżetów Wojewódzkich FOŚiGW można otrzymać dotację w wysokości 85 proc. kosztów kwalifikowalnych lub nawet 100 proc. w przypadku pożyczki.